Dış ticaret kısaca ülkede üretilen malların diğer ülkelere satılması ve bu ülkelerdeki alıcılar tarafından satın alınması anlamına gelmektedir. Bu aşamada dış ticaret bir ülke için iki şekilde ifade edilir. İthalat ve ihracat. Dış ticaret sisteminde kullanılan ithalat sisteminde ülke, kendi ülkesinde olmayan ürünleri ya da markaları satın alır ve kendi vatandaşlarının kullanımına sunar. İhracatta ise kendi ülkesinde üretilen ürünlerin ya da markaların başka ülkelere satılmasını sağlar kendi üretmiş olduğu ürünlerin dünya markası olmasını sağlar.
Dış Ticaret Sisteminde İthalat Türleri Nelerdir?
Dış ticaret rejimlerini ilerleyen zamanlarda rejim bazlı detaylandırılmış yazılarla tamamen açıklamadan önce; kısaca “ithalat türleri” başlığıyla bir bölümünü bahsetmek isterim. Dış ticaret sisteminde yedi adet ithalat türü bulunmaktadır. Bunlar; akreditifli ithalat, mal karşılığı ithalat, bedelsiz ithalat, belge karşılığı ithalat, kredili ithalat, geçici kabullü ithalat, ankonsinyasyon ithalat olarak adlandırılmaktadır.
Akteditifli ithalat
Akreditif kelimesini anlamak zor olabilir. Bu nedenle basite indirgemekte fayda var. Alıcı satıcının bulunduğu bölgedeki bir bankaya kredi açtırır. Açtırılan bu kredi karşılığında ise malın sevk belgesinin karşılığı talep edilir. Bu aşamada satıcı malı sevk ettiği anda kendi ülkesinde bulunan bankadaki ödeme blokesi kalkar ve satmış olduğu ürünün ödemesini alabilir. Örneğin İran’da var olan bir firma, Türkiye’de olan bir firmadan dış ticaret ile lokum ithal edecek olabilir. Bunun için Türkiye’deki bir bankaya kredi açar ve sevk belgelerini Türk şirket teslim ettiği anda ve ürünler gittiği anda İran kredi üzerindeki blokeyi kaldırır ve Türk şirket bankadaki satmış olduğu ürünlerin parasını alabilir.
Mal Karşılığı
Satın alınan malların gümrüklenme süreçlerinden sonra yani malları envanterimize aldıktan sonra ödemesini satıcı hesabına geçtiğimiz ithalat işlemidir.
Bedelsiz İthalat
Mal bedelinin tamamının alınmadığı, yurt dışından milli sınırlarımıza getirdiğiniz mallar karşılığında yurt dışına para (döviz) çıkışı yapılmıyorsa; bedelsiz ithalat kapsamındadır.
Belge Karşılığı İthalat
Sektör içerisinde vesaik mukabili ithalat olarak bilinmektedir. Yurt dışından satın aldığınız yani ithalat konu olan malların bedelinin yurt dışındaki satıcıya ödenmesi için ve konu olan malların gümrükten çekilme işlemleri için mala ait belgeler (vesaik) sayesinde çekilebilen, gerçekleştirilen ithalattır.
Kredili İthalat
İthalatını gerçekleştireceğimiz malların anlaşılmış zaman diliminde (ödeme zamanı için anlaşılan gün sayısı veya ay sayısında) ödeyeceğimizi taahhüt ettiğimiz ve bu taahhüt işlemine bir banka poliçesinin konu olduğu ithalat türüdür. Bu aşamada ise satın alınan ürünlerin bedeli daha sonra ödenir. Ancak dış ticaret sistemindeki kredili ödeme seçeneğinde ürünlerin bedeli daha sonra ödeneceği için faizi ile ödeme yapma durumu bulunabilir. Böyle bir durumda satın alan firma ürünleri kendi ülkesinde sattıkça satın aldığı firmaya ödeme yapmaya başlar.
Geçici Kabullü İthalat
Tam muafiyet ve kısmi muafiyet olarak iki farklı şekilde uygulanmaktadır. Tekrar ihraç edeceğimiz mallarımız için bakanlığa belirtilen süre zarfları boyunca gerçekleştirdiğimiz ithalat türüdür. Örnek vermek gerekirse hammaddeleri getirip, marka katma değerimizi katarak tekrar ihraç etme verilebilir.
Ankonsinyasyon İthalat
Bu kelimeyi eğitim aldığım süre zarfı boyunca çok az duydum. Staj tecrübelerimi elde ettiğim şirketlerde ise yöneticilerim tarafından sık olmayan şekilde kullanılırdı. İşlem sıkça olmasına rağmen tanım için kullanılan ismin sık olmaması, dış ticaretin kültürel olarakta değiştiğini bizlere gösteriyo olabilir.
Şimdi ankonsinyasyon; ithalat etme sisteminde ise satın alınan ürünlerin bedeli belirli bir vade sonunda çekilebilir. Dış ticaret sisteminde kullanılan bu ithalat türünde ise ülkede ithalat yapan firma ürünleri başka bir ülkenin firmasından satın alır ancak bedelini hemen ödemez. Bankaya bir vade süresi koymuştur. Bu vade süresi dolduğunda ürünlerin ödemesini diğer ülkedeki firma bankadan transfer edebilir. Aslına bakarsanız günümüzde vadeli ithalat kavramına dönüşmüş bir sistemdir.
Sonuç olarak; sürdürülebilir uluslararası ticareti destekledeğimiz yazılarımızla bu işlerin içerisine dahil olacaksanız yukarıdaki gibi başta garip gelen tanımlamaları çok sık duyacağınızı belirtmenizi isteriz. Bilenler bu yazımızdaki eksik yönlerin düzeltilmesi için yorum kısmını kullanarak bizleri aydınlatırsa çok seviniriz. Bilmeyenler için garip gelen dış ticaret, ithalat veya en genel kapsamıyla uluslararası ticaret konulu tüm tanımların, sizlerde sinir krizleri geçirtmemesine dikkat edin. Dış Ticaret Ajansı – DTA olarak bu yazıyı konu alan rejimler başlığı ile yakında sizlerle olacağız.
Ayrıca ilk örneğini verdiğimiz, İran için dış ticaret istatistiklerimize de bakanlık sayfamızdan göz atabilirsiniz.
